تابلو برق چیست؟ بیان مثال و کابرد تابلو برق در زندگی واقعی

تابلو برق صنعتی یک محفظه است که در آن تجهیزات الکتریکی یا الکترونیکی برای کنترل، حفاظت و توزیع برق نصب می‌شوند. انواع تابلوهای برق صنعتی ممکن است بر اساس عملکرد، ولتاژ یا جنس محفظه تقسیم‌بندی شوند. بر اساس عملکرد، می‌توان به این دسته‌ها اشاره کرد:

تابلو برق براساس عملکرد

• تابلوهای حفاظت و کنترل: برای کنترل موتورهای AC و DC و دیگر تجهیزات صنعتی استفاده می‌شوند.
• تابلوهای یک پروسه صنعتی: برای اجرای منطق و فرمان‌دهی به یک پروسه صنعتی با استفاده از PLC و سایر قطعات الکترونیکی استفاده می‌شوند.
• تابلوهای اصلاح ضریب قدرت: برای بهبود ضریب قدرت شبکه با استفاده از خازن‌ها و دستگاه‌های کمکی استفاده می‌شوند.
• تابلوهای توزیع برق: برای توزیع برق بین تجهیزات صنعتی با استفاده از کلید‌ها، سیم‌پیچ‌ها، فیوز‌ها و دستگاه‌های حفاظتی استفاده می‌شوند.
• تابلوهای سرو: برای کنترل سروموتور‌ها و درایور‌های آن‌ها با استفاده از سرو درایور و سرو کارت استفاده می‌شوند.

تابلو برق براساس ولتاژ

بر اساس ولتاژ، می‌توان به این دسته‌ها اشاره کرد:

• تابلو برق فشار قوی: برای کار با ولتاژ بین 1000 تا 35 هزار ولت AC یا 1500 تا 52 هزار ولت DC استفاده می‌شوند.
• تابلو برق فشار متوسط: برای کار با ولتاژ بالاتر از 1000 ولت AC یا 1500 ولت DC استفاده می‌شوند.
• تابلو برق فشار ضعیف: برای کار با ولتاژ پایین‌تر از 1000 ولت AC یا 1500 ولت DC استفاده می‌شوند.

مثال تابلو برق و تابلو فرمان برای آسانسور

تعداد تابلو آسانسور بستگی به نوع و تعداد آسانسورهای موجود در ساختمان دارد. معمولا هر آسانسور یک تابلو فرمان و یک تابلو برق دارد. تابلو فرمان وظیفه کنترل حرکت و سرعت آسانسور را دارد و شامل قطعات الکترونیکی مثل میکروکنترلر، درایو، کنتاکتور، رله و … است. تابلو برق معمولا در موتورخانه آسانسور نصب می‌شود. تابلو برق وظیفه تغذیه برق به تابلو فرمان و تجهیزات مربوط به آسانسور را دارد و شامل قطعات الکتریکی مثل فیوز، کلید چرخشی، چراغ سیگنال، پریز و … است. بنابراین، اگر یک ساختمان دو دستگاه آسانسور داشته باشد، حداقل چهار تابلو (دو تابلو فرمان و دو تابلو برق) نیاز دارد. البته ممکن است در بعضی ساختمان‌ها از چندین آسانسور با یک تابلو فرمان مشترک استفاده شود.

اجزای به کار رفته در تابلو های فرمان و برق آسانسور ها

• میکروکنترلر: دستگاه الکترونیکی است که منطق و فرمان‌دهی به آسانسور را انجام می‌دهد. این دستگاه با استفاده از سنسورها، انکودرها، کلیدها و نمایشگرها، موقعیت و وضعیت آسانسور را در هر لحظه تشخیص می‌دهد و درخواست‌های ارسال شده از کابین و طبقات را بررسی و پردازش می‌کند و فرمان‌های لازم را صادر می‌کند.
• درایو یا اینورتر: دستگاه الکترونیکی است که جریان مستقیم برق را به جریان متناوب تبدیل کرده و در فرکانس و ولتاژ خروجی تغییر ایجاد می‌کند و به این طریق دور موتور الکتریکی را کنترل می‌کند. استفاده از درایو باعث صرفه‌جوئی در مصرف برق می‌شود، از الکتروموتورها محافظت می‌کند و طول عمر آن‌ها را افزایش می‌دهد. درایو همچنین باعث حذف تغییرات ناگهان سرعت، تنش‌های مکانیکی و تکان‌های نامطلوب در حرکت آسانسور می‌شود.
• کنتاکتور: قطعه الکترومغناطیس است که برای قطع و وصل جریان بالای الکتریک به صورت خودکار یا دستی استفاده می‌شود. کنتاکتور در تابلو برق آسانسور برای کنترل جریان رفتار به سمت موتور، تغذیه آن و غیره استفاده می شود.

• ترمز: قطعه مکانیکی است که برای متوقف کردن یا کاهش سرعت موتور آسانسور استفاده می‌شود. ترمز با استفاده از یک الکترومغناطیس کنترل می‌شود که با قطع جریان، ترمز را فعال و با وصل جریان، ترمز را غیرفعال می‌کند.
• رله: قطعه الکترومغناطیس است که برای قطع و وصل جریان پایین الکتریک به صورت خودکار یا دستی استفاده می‌شود. رله در تابلو برق آسانسور برای حفاظت از مدارها، انتقال فرمان‌ها، نمایش وضعیت‌ها و سایر کاربردهای منطقی استفاده می‌شود.
• فیوز: قطعه الکتریکی است که برای حفاظت از مدارها در برابر اضافه جریان یا اتصال کوتاه استفاده می‌شود. فیوز با استفاده از یک سیم یا فلز قابل ذوب ساخته شده است که با رسیدن جریان به حد آستانه، ذوب شده و مدار را قطع می‌کند.
• لامپ سیگنال: قطعه الکترومغناطیس است که برای نمایش وضعیت‌های مختلف در تابلو برق آسانسور استفاده می‌شود. لامپ سیگنال با استفاده از چراغ‌های رنگی، خطاها، اخطارها، تأییدات و سایر پیام‌های لازم را به کاربر نشان می‌دهد.
• کلید گردان: قطعه الکترومغناطیس است که برای قطع و وصل جریان الکتریک به صورت دستی استفاده می‌شود. کلید گردان با استفاده از یک دسته گردان، می‌تواند در حالت‌های مختلف قرار گیرد و جریان را به سمت مقصدهای مختلف هدایت کند. کلید گردان در تابلو برق آسانسور برای انتخاب حالت‌های مختلف کارکرد آسانسور، مثل حالت عادی، حالت تعمیرات، حالت اضطراری و حالت خاموش استفاده می‌شود.